سویه جدید تب برفکی سرنوشت بازار لبنیات چه خواهد شد؟
پول من: هشدارهای بین المللی درباره ی سویه جدید تب برفکی و تأخیر در بروزرسانی واکسن ها، زنجیره تولید دام و شیر کشور را وارد مشکلاتی چندلایه کرده است؛ مشکلاتی که بگفته دبیر انجمن صنایع لبنی می تواند کاهش تولید، جهش قیمت لبنیات و کمبود مواد اولیه، از مزرعه تا کارخانه را بدنبال داشته؛ اما در نهایت ریشه آنرا باید در بی توجهی سیاستی و ناهماهنگی های ارزی جست وجو کرد.
به گزارش پول من به نقل از ایسنا، بر پایه هشدارهایی که سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در پنجم ماه مه منتشر کرد، سویه جهش یافته ای از تب برفکی ابتدا در عراق و بحرین شناسایی شد؛ اولین هشدارها نیز دقیقا به همین دو کشور ارسال شد.
این اخطار جهانی، درخواست مشخصی داشت: کشورها باید به سرعت واکسن های خویش را با سویه جدید تطبیق دهند و آمادگی کنترل عبور دام و نقاط مرزی را بالا برند. اما در ایران، واکسن های موجود همچنان متناسب با سویه قدیمی تولید می شد و با آنکه دام ها واکسینه شده بودند، ورود ویروس جدید موجب ایجاد موج سنگین تلفات شد.
در همین بستر، گزارش ها از برخی استانها ازجمله کرمانشاه، مسیرهای احتمالی ورود ویروس به کشور را به جابه جایی دام های وارداتی از قزاقستان به عراق، گوساله های خریداری شده از پاکستان یا حتی آلودگی تجهیزات حمل و نقل نسبت می دادند؛ ابهامی که تا امروز نیز هیچ روایت قطعی و رسمی در رابطه با آن عرضه نشده است.
کاهش سه هزار تنی عرضه شیر خام؛ ضربه دوم بیماری به اقتصاد
دامداری ها با ورود این سویه جدید، تنها با تلفات دامی مواجه نشدند؛ تب برفکی در عمل یکی از مؤثرترین بیماریها در کاهش تولید شیر است و به قول رضا باکری- دبیر انجمن صنایع لبنی- تنها در ماه های ابتدایی شیوع، عرضه شیر خام در کشور روزانه حدود سه هزار تن کاسته شده است.
این افت عرضه در بازاری که پیشتر نیز با محدودیت نهاده های دامی روبه رو بود، به هم ریختن تعادل قیمتی را اجتناب ناپذیر کرد و قیمت شیر خام از نرخ مصوب ۲۰هزار تومان، به بالای ۳۵هزار تومان در بعضی نقاط رسید.
باکری در نشست فوق العاده کمیسیون صنایع غذایی اتاق ایران، صراحتاً اعلام نمود که «بی توجهی به هشدارهای بین المللی و تأخیر در بروزرسانی واکسن ها» عامل اصلی وقوع شوک قیمتی در بازار شیر بوده است. وی در همین نشست تصریح کرد که ترکیه با اقدام سریع در اصلاح واکسن ها توانست بیماری را کنترل کند، اما ایران بعد از وقوع بحران ملزم به واردات واکسن از همان کشور شد؛ وضعیتی که نتیجه آن، تحمل خسارت تا زمان ورود واکسن مؤثر بوده است.
اختلال در واردات مواد اولیه؛ صنعتی که در صف ارز متوقف شده است
آسیب های این بیماری تنها به دامداری ها محدود نماند. کاهش عرضه شیر خام زمانی شدیدتر احساس شد که کارخانه های لبنی نیز به علت مشکلات ارزی، امکان واردات مواد اولیه را از دست دادند. صنعت لبنیات ایران سالانه حدود ۶۰۰ میلیون دلار مواد مصرفی شامل مایه پنیر، استارترهای ماست، پایدارکننده ها، پاکت و اقلام ضروری دیگر نیاز دارد.
با این حال، خیلی از کارخانه ها، برپایه اظهارات دبیر انجمن صنایع لبنی، ماه ها در صف اختصاص ارز باقیمانده اند و برخی واحدها حتی تا ۹ ماه مواد اولیه یا تجهیزات خریداری شده را در انبار نگه داشته اند اما اجازه ترخیص ندارند.
این وضعیت زمانی مهم تر می شود که بدانیم صنعت لبنیات کشور تنها در سال قبل حدود یک میلیارد دلار صادرات داشته و عملا یکی از زنجیره های فعال صادرات غیرنفتی ایران شمرده می شود. اما همین زنجیره به علت «تعلل در سیاستگذاری ارزی»، در آستانه از دست دادن توان تولید قرار گرفته است.
یارانه ای که به سفره مردم نمی رسد
یکی از نکات تکان دهنده در این جلسه، اشاره باکری به اختصاص ۹۰۰ میلیون دلار ارز ۲۸هزار و ۵۰۰ تومانی برای تامین نهاده های گاو شیری بود. او اشاره کرد که این یارانه عملا به دست مصرف کننده نهائی نمی رسد و تورم در طول زنجیره تولید اثر این یارانه را «کاملاً مستهلک» کرده است.
مقایسه تاریخی نیز این مساله را روشن تر می کند: قیمت خرید شیر خام از ۴۸۰ تومان در سال ۱۳۹۰ به رقمی بیشتر از ۳۵هزار تومان رسیده است. به بیان دیگر، تمرکز یارانه در آغاز زنجیره ــ و نه انتهای آن ــ طی سالهای قبل نتوانسته حمایت معناداری از مصرف کننده تامین کند.
باکری در نامه ای که به رئیس دولت ارسال کرده، پیشنهاد داده یارانه ارزی به جای نهاده ها، در آخر زنجیره و در چارچوب کارت کالایی لبنیات توزیع شود؛ طرحی که به قول او می تواند قیمت چند قلم اصلی لبنیات را «تقریباً به نصف» کم کند و اثر مستقیم آن بر معیشت خانوار دیده شود.
جمع بندی؛ از بیماری دامی تا چالشی ملی
آنچه حالا صنعت لبنیات ایران را در وضعیت نیمه بحرانی قرار داده، یک عامل منفرد نیست، بلکه اجتماع چند روند است، شیوع سویه جدید تب برفکی و فقدان واکسن متناسب؛ تلفات دامی و افت محسوس تولید شیر؛ جهش قیمت شیر خام؛ صف های طولانی اختصاص ارز؛ کندی واردات مواد اولیه و عملکرد ضعیف سیاستهای حمایتی. نتیجه این چرخه، نه تنها فشار بر تولیدکننده، بلکه کاهش قدرت خرید و مصرف لبنیات در بین مردم است؛ وضعیتی که به اعتقاد کارشناسان، در صورت استمرار، دستاوردهای جدی برای سلامت و امنیت غذایی کشور خواهد داشت.
به اجمال، کاهش سه هزار تنی عرضه شیر خام؛ ضربه دوم بیماری به اقتصاد دامداری ها با ورود این سویه جدید، تنها با تلفات دامی مواجه نشدند؛ تب برفکی در عمل یکی از مؤثرترین بیماریها در پایین آوردن تولید شیر است و به قول رضا باکری- دبیر انجمن صنایع لبنی- تنها در ماه های ابتدایی شیوع، عرضه شیر خام در کشور روزانه حدود سه هزار تن کاسته شده است. در عین حال، بسیاری از کارخانه ها، برپایه اظهارات دبیر انجمن صنایع لبنی، ماه ها در صف اختصاص ارز باقی مانده اند و برخی واحدها حتی تا ۹ ماه مواد اولیه یا تجهیزات خریداری شده را در انبار نگه داشته اند اما اجازه ترخیص ندارند. اما همین زنجیره به سبب تعلل در سیاست گذاری ارزی، در آستانه از دست دادن توان تولید قرار گرفته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
کامنت کاربران پول من در مورد این مطلب