یادداشت اقتصادی؛
چرا بانک مرکزی به دنبال ریال دیجیتال است
به گزارش پول من، پول دیجیتال پدیده ای است که با ظهور فناوری های نوین در حوزه پولی و بانکی مورد توجه بانکهای مرکزی قرار گرفت.
به گزارش پول من به نقل از مهر پول دیجیتال پدیده ای است که با ظهور فناوری های نوین در حوزه پولی و بانکی مورد توجه بانکهای مرکزی قرار گرفت. این نوع پول در کنار پول نقد فیزیکی و ذخایری که بانکها در بانک مرکزی نگهداری می کنند بعنوان شکل سوم پول بانک مرکزی به صورت دیجیتال، منتشر و بدهی مستقیم بانک مرکزی محسوب می شود.
سال ۲۰۰۹ بود که با ظهور بیتکوین انقلابی در حوزه رمزینه دارایی ها و استفاده از ایده و فناوری پول های غیرمتمرکز به وجود آمد. رمزینه دارایی ها که توسط نهادهای دولتی خلق نشده بودند نماینده یک موجودیت بر بستری دیجیتال، غیرمتمرکز و شفاف هستند که از اصول رمزنگاری برای قوام خود بهره می برند. رمز ارز می تواند یک ارزش مجازی یا واقعی را نمایندگی کند و ازاین رو، یک نوع دارایی مالی دیجیتال است که می تواند تحت شرایطی برخی کارکردهای پول را هم داشته باشد.
بانک های مرکزی هم برای دستیابی به منافع حاصل از این تغییرات و افزایش کارایی سیستم های پرداخت به این سمت رو آوردند و تحقیقات در این حوزه از سال ۲۰۱۴ و از جانب بانک مرکزی انگلیس شروع شد. هم اکنون طبق آخرین گزارش بانک تسویه بین الملل بر مبنای یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۱، ۸۶ درصد از بانکهای مرکزی به صورت فعال درحال تحقیق در رابطه با رمز پول بانک مرکزی، ۶۰ درصد درحال آزمایش این فناوری و ۱۴ درصد درحال استقرار پروژه های آزمایشی معین در این عرصه می باشند.
این نوع پول برای بانکهای مرکزی امتیازاتی دارد؛ انتشار این نوع پول، امکان خلق پول را از بین می برد. همینطور زمینه های ایجاد و گسترش پایه های اقتصاد دیجیتال و بهره مندی از سایر مزایای آن، شامل کاهش هزینه تولید و انتشار اسکناس و مسکوک، کاهش هزینه تراکنش های بانکی، افزایش دقت طرح های پشتیبانی از اقشار صدمه پذیر و بخش های مختلف اقتصادی، افزایش شفافیت در مبادلات و در نتیجه بهبود نظارت های مرتبط را برای بانکهای مرکزی فراهم می آورد.
ظهور این نوع دارایی در بستر فن آوری دفتر کل توزیع شده صورت گرفت. این فن آوری، اساساً یک پایگاه داده است که مبتنی بر مفهوم تمرکز زدایی، بین کامپیوتر های مختلف به اشتراک گذاشته می شود و یک محیط غیر متمرکز را به جای یک نهاد متمرکز بوجود می آورد. طراحی چنین ساختاری باعث قطع وابستگی کاربران به نهاد مرکزی متولی پایگاه داده می شود. این مفهوم کلی باعث توسعه فن آوری های دیگری شد که فن آوری بلاکچین، از معروف ترین آن هاست. بلاکچین روشی برای ذخیره سازی و تأیید تعاملات به روش غیرمتمرکز است که بازیگران آن به سوابق تعاملات دسترسی کامل دارند ولی امکان تغییر آنها را ندارند.
در حالی که راهکارهای غیرمتمرکز پرداخت در دنیا درحال فراگیرتر شدن هستند؛ در طول چند سال قبل راهکارهای نیمه متمرکز بعنوان نسل جدیدی از محصولات مبتنی بر زنجیره بلوک موردتوجه بسیاری قرار گرفته اند که از مهم ترین آنها میتوان به زنجیره بلوک سازمانی و پول دیجیتال بانک مرکزی اشاره نمود. فعالان حوزه زنجیره بلوک نیمه متمرکز بر این باور هستند که میتوان با محدودسازی بعضی از خصوصیت های زنجیره بلوک، مقداری تمرکزگرایی را هم در محصولات آن گنجاند. در واقع هدف کلی زنجیره بلوک های نیمه متمرکز، بهره مندی حداکثری از امتیازات مهم فن آوری زنجیره بلوک با درجه ای از تمرکزگرایی کنترل شده است. در این بستر امکان معرفی پول دیجیتال بانک مرکزی بعنوان پول الکترونیکی انحصاری و منتشره توسط بانک مرکزی فراهم می شود که از آن میتوان برای مبادلات بدون واسطه استفاده نمود.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هم مانند سایر بانکهای مرکزی دنیا در این راه وارد شده و پدیده پول دیجیتال بانک مرکزی که «ریال دیجیتال» نام گرفته را بعنوان یکی از راهکارهای عرضه شده نیمه متمرکز زنجیره بلوکی معرفی کرده است. توسعه «ریال دیجیتال» می تواند گامی بلند در جهت بهره مندی از منافع فن آوری زنجیره بلوک در حوزه پرداخت باشد.
ریال دیجیتال در واقع اسکناسی است که به صورت الکترونیکی توسط بانک مرکزی منتشر می شود و مانند انواع پول در کشور میتوان از آن برای خرید کالا و خدمات، انتقال پول و … استفاده نمود.
با راه اندازی ریال دیجیتال بانک مرکزی، عموم مردم قادر خواهند بود تا از راه تبدیل اسکناس ها و یا سپرده هایشان نزد بانکها به ریال دیجیتال، مقادیر مشخصی پول دیجیتال دریافت و در کیف پول الکترونیکی خود نگهداری کنند. کاربران بعد از دریافت و نصب کیف پول ریال دیجیتال می توانند نسبت به ارسال و دریافت امن آن به صورت فرد به فرد اقدام نمایند.
ریال دیجیتال بانک مرکزی بعد از انتشار و عرضه، همتای اسکناس خواهد بود و امکان خرید، انتقال و … را دارد. همینطور از آنجائیکه ماهیت آن، عیناً همان ریال جاری کشور است، بنابراین هر واحد ریال دیجیتال معادل یک ریال ارزش گذاری می شود.
از فواید این نوع پول برای مشتریان میتوان به انتقال آنی وجوه بدون احتیاج به عملیات تسویه، دریافت آنی وجوه در کیف تجاری و کارمزد بسیار کمتر در نقل و انتقالات عادی وجوه اشاره نمود. حتی انتقال ریال دیجیتال از یک کیف ریال دیجیتال شخصی به کیف ریال دیجیتال شخصی دیگر بدون عرضه سایر خدمات، مستلزم پرداخت کارمزد نمی باشد. همینطور امکان تبدیل یک به یک ریال دیجیتال به سایر انواع پول رایج کشور همچون اسکناس وجود دارد.
مقررات انتشار ریال دیجیتال بانک مرکزی در دیماه ۱۴۰۰ توسط شورای پول و اعتبار تصویب گردید و اجرای این طرح به صورت آزمایشی از شهریور ماه شروع می شود.
یادداشت از محمد شهابی
منبع: pooleman.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب